Fatsoensrakkerij

De laatste tijd heb ik steeds vaker de uitdrukking van Lucebert “Alles van waarde is weerloos” in gedachten. Erger me aan het gemak waarmee mensen hun eigen belang benadrukken en doelbewust de grenzen van hun vrijheden op zoeken. En zich daarbij niets aantrekken van ‘algemene waarheden als een koe’ en al helemaal niet van de vrijheden van een ander. Oog voor consequenties is er niet bij. Nog niet zo lang geleden zou ik cynisch hebben opgemerkt als een meisje van dertien van haar vader om de wereld mag zeilen, “moet kunnen”. Daarmee doe je malligheid sinds de jaren zeventig af. Maar nu neig ik naar steviger afkeurende opmerkingen. Met als gevolg dat ik me afvraag of ik al de leeftijd van Henri Knap heb bereikt, toen hij als Dagboekenier in Het Parool vaak klaagde over de hondenpoep. Rinus Ferdinandusse heeft dat vele jaren na hem in Vrij Nederland ook gedaan, Kees Tamboer en Lodewijk Brunt hebben jarenlang een rubriek mogen vullen in hetzelfde Parool waarin deze vorm van verloedering van de stad volop kleinburgerlijke aandacht kreeg en Max Pam richtte zijn pijlen op de kauwgom op straat. Waar is de ‘frei schwebende Intelligenz’ gebleven in deze grootstadsbewoners, dacht ik toen. Zijn jullie nu al vervallen tot de fatsoensrakkerij der ouderen, die we vroeger zo aardig wisten te hekelen? Maar nu?
Woensdag 9 juli kijk ik naar het NOS Journaal. Mirjam de Rijk van Natuur & Milieu lanceert met iemand anders de vleesbelasting. Nu ben ik een omnivoor met een accent op het carnivore, dus veel sympathie kan ik er niet voor opbrengen. Minister Gerda Verburg, blijkt uit het journaal-item, ook niet. En de aangesproken slager al helemaal niet. Dus ik heb niet veel te vrezen. Maar als het onderwerp bijna aan zijn einde is, komt er om een heel andere reden toch een gevoel van walging op. Eerst hoor ik het geluid van een hakbijl op een hakblok. Daarna zie ik het beeld. De slager hakt vrolijk los op de rapportjes waarin de vleesbelasting wordt bepleit. Kennelijk om op verzoek van de NOS-camera’s visueel te benadrukken dat er maar beter gehakt van gemaakt kan worden. Geen stijl, roep ik tegen mijn omgeving, het instituut Journaal gaat het gevecht aan met Geen Stijl / Powned door op dezelfde manier tekeer te gaan! Ik ben verbaasd, heb het idee dat niemand me begrijpt. Moet kunnen, zo lauw reageert de omgeving. Maar ziet niemand dan dat het Instituut NOS Journaal hierbij de bijl zet aan de wortels van de eigen gezaghebbendheid?
Iedereen in mijn professionele omgeving wist dat het kabinet met de zogenaamde embargoregeling rondom de Prinsjesdag-stukken voor zichzelf het slechtste scenario had gekozen. Op vrijdag wel – oké in bescheiden mate, maar toch – het parlement informeren en pas op dinsdagmiddag de media. Persvertegenwoordigers zouden dat als een signaal zien de jacht op de stukken te openen en dan vervolgens door berichtgeving en reacties van oppositie en onafhankelijke stuurlui aan de wal de toon gaan zetten. Waarna het kabinet een uphill battle moest gaan voeren tegen deze beeldvorming. “The proof of the pudding is in the eating”, moet het kabinet hebben gedacht. “Quod erat demonstrandum” stelden we allen vast op Prinsjesdag…
Als het gaat om het lekken van stukken dan ligt de dader altijd op het kerkhof. Maar dit jaar niet. Geen Stijl maakte een still van een plaatje uit RTL Nieuws waarin een van de documenten werd opgehouden en blowde het geheel in de stijl van Michelangelo Antonioni up tot zodanige proporties dat een PvdA-watermerk zichtbaar werd. Paul Tang moest voor de draad komen. Mooi werk, Geen Stijl. Hopelijk komt er zo een einde aan de verdere ontluistering van Prinsjesdag. Kan er weer gewoon worden gedaan. Want laat iedereen het verder wel uit zijn hoofd om ontijdig stukken te lekken. Of beter nog, worden stukken gewoon niet meer op voorhand verstrekt. Wacht iedereen maar op zijn beurt.
Maar wat moet ik nu met mijn opvattingen over Geen Stijl? Ruim baan geven, vanwege dit staaltje van ‘onthullingjournalistiek’? Ben er nog niet aan toe. Eén zwaluw maakt nog geen lente!